Kuvva-yi Milliye Hareketi ve Batı Cephesinin Oluşturulması : Kuva-i Milliye; Yurdun işgali karşısında çeşitli yörelerde ortaya çıkan milli direniş örgütlerine Kuva-i Milliye (Ulusal Kuvvetler) denir.Kuvayi Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk savunma kuruluşudur.İlk Kuva-i Milliye kıvılcımı(ilk silahlı direniş) Güney Cephesi'nde Dörtyol'da 19 Aralık 1918’de Fransızlara karşı başlamıştır.Bunun en önemli nedeni,Fransızların işgallerine Ermenileri ortak etmeleridir.İkinci etkili silahlı direniş hareketi(Örgütlü ilk Kuva-i Milliye hareketi) İzmir'in işgalinden sonra; Kuva-i Milliye hareketini,yurtsever bazı subaylar halkı örgütleyerek Ege Bölgesi'nde resmen başlatmışlardır.
Batı Anadolu'daki Kuvay–i Milliye birlikleri düzenli ordu kuruluncaya kadar geçen sürede Yunan birliklerine karşı vur kaç taktiği ile savaşmıştır. Batı Anadolu'daki Kuvay–i Milliye birlikleri düzenli ordu kuruluncaya kadar geçen sürede Yunan birliklerine karşı vur kaç taktiği ile savaşmıştır. Güney Cephesinde (Adana, Maraş, Antep ve Urfa) Kurtuluş Savaşını düzenli ve disiplinli Kuva–i Milliye birlikleri yapmıştır.
Kuva-i Milliye'nin Ortaya Çıkmasının Nedenleri
• Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkması
• Mond
ros Ateşkes Anlaşması uyarınca Türk ordusunun terhis edilmesi
• İtilaf Devletleri’nin Mondros Ateşkes Anlaşması’nın hükümlerini tek taraflı uygulayarak savunmasız kalan Anadolu’yu yer yer işgal etmeleri
• İşgalcilerin halka zulmetmesi
• Osmanlı hükümetlerinin Türk halkının can ve mal güvenliğini koruyamaması ve bir şeyler yapmayışı,
• Halkın milliyetçi bilince sahip olması.
Kuva-i Milliye'nin Sağladığı Faydalar ve Özellikleri
• Milli Mücadele’nin ilk silahlı direniş gücü olmuşlardır.
• Mondros Ateşkes antlaşması’ndan sonra Anadolu’nun işgali üzerine başlayan bölgesel hareketlerdir.
• Kuvay-ı Milliye birlikleri arasında ilişki az olup, kendi bölgelerini kurtarmaya çalışmışlardır. Tek bir merkeze bağlı değillerdir.
• Mondros Ateşkes Antlaşması ile terhis edilen askerler de bu harekete katılmışlardır.
• İşgalci güçlere ve azınlıklara büyük zararlar vermiştir.
• Düşmanın ilerlemesi yavaşlatmıştır. Yunan ordularının Anadolu’da rahatça ilerlemelerini engellemişlerdir. Türk köylerini Rum ve Ermeni çetelerin saldırılarına karşı korumuşlardır.
• Halka moral vermiş ve ulusal bilincin gelişmesine katkı sağlamıştır.
• Düzenli ordu kuruluncaya kadar halkı korumuştur.
• TBMM'ye karşı başlayan iç ayaklanmaların bastırılmasında çok önemli fayda sağlamıştır.
• Kurtuluş Savaşı'nın örgütlenmesi için zaman kazandırmıştır.
• Düzenli ordunun kurulması ve teşkilatlanması ortam oluşturmuştur.
• Kuvay-ı Milliye, düzenli ordular kuruluncaya kadar TBMM'ye zaman kazandırmış ve ülkede TBMM'nin hâkim ve tek güç haline gelmesine ortam hazırlamıştır.
• Kuva-yı Milliye daha sonra kaldırılarak Düzenli Ordu kurulmuştur (8 Ekim 1920).
Kuva-yı Milliye'nin Kaldırılmasının Nedenleri
• Askerlik tekniğini yeteri kadar iyi bilmemeleri, dağınık, düzensiz olarak mücadele etmeleri.
• Düzenli düşman ordularını durduracak güçten yoksun olmaları.
• TBMM'nin aldığı bazı kararlara karşı gelmeleri.
• İşgalleri kesin olarak durduramamaları
• Hukuk devleti anlayışına ters davranarak suçlu gördükleri üyelerini kendileri cezalandırmaları
• İhtiyaçlarının karşılanmasında zaman zaman halka baskı yapmaları
• Anadolu’nun kesin olarak işgallerden kurtarılmak istenmesi
Düzenli orduya geçildiği sırada bazı Kuvayi Milliyetçiler isyan etmiştir. Demirci Mehmet Efe İsyanı I.İnönü Savaşı'ndan önce, Çerkez Ethem İsyanı ise I.İnönü Savaşı'ndan sonra bastırılmıştır.
Batı Cephesinin Oluşturulması
Batı Anadolu'da ilk direniş, Yunanlıların itilaf devletlerinin desteğiyle İzmir’i 15 Mayıs 1919'da işgal etmesiyle başlar.
Ayvalık Cephesi: Bu cephe İzmir’de bulunan Yunan kuvvetlerinin çevreye yayılması sonucu Yarbay Alı Bey'in (Çetinkaya) kararı ile kurulmuştur. İzmir’i işgallerden bu yana hiçbir direnişle karşılaşmayan Yunanlılar, Ayvalık'ta büyük bir tepkiyle karşılaştılar. Bu cephenin olumlu sonuç vermesi obur cephelerin kurulmasına neden olmuştur
Bergama-Soma Cephesi:Yunan kuvvetlen 1919 yılı ortalarında Akhisar,Tire, Ödemiş ve Menemen’i alarak Bergama'ya yöneldiler. Ayvalık komutanı Alı Bey Bergama'da Yunanlıların üzerine yürüyerek onları geri püskürttü. Bu başarı Yunanlıların Nazilli'den çekilmelerine neden oldu.Kırkağaçlı Emin Bey tarafından bu cephe kuruldu. Bu cephe daha sonra Balıkesir’de bulunan 61.Tümen’e bağlandı. Yunan kuvvetlen ikinci defa Bergama'yı işgal ettilerse de Tümen Komutanı Albay Kazım Bey Bergama ve Soma cephelerini yeniden açarak Yunanlılarla mücadeleye devam etmiş, bu cephenin fiili idaresi ile meşgul olmuştur.
Akhisar Cephesi:Manisalı Karaosmanzade Halit Paşa’nın Rum çeteleri tarafından öldürülmesi ile kurulmuştur.
Salihli Cephesi:Yunanlıların Kasaba ve Ödemiş’i almak için harekete geçmeleri, Ahmetli istasyonunu almaları, Salihli ve Alaşehir halkını harekete geçirerek bu cephenin kurulmasına sebep olmuştur. Salihli'de yaşayan Halil Efenin girişimleri sonucu kuruldu. Yunan ordusu işgal ettiği Ahmetli istasyonundan gen püskürtüldü. Bu cephenin komutanlığını Çerkez Ethem yapmıştır. Çerkez Ethem ‘in oluşturduğu birlik “ Kuvay-iSeyyare” adı ile bölgede Yunanlıların ilerlemesine engel olmuştur.
Aydın ve Nazilli Cepheleri:28 Mayıs 1919’da Aydın’ın işgali ve düşmanın Nazilli’ye ilerlemesi üzerine Yörük Ali Efe, Binbaşı Hakkı bey topçu kuvvetleri, Denizli Milli Kuvvetlerin katılımı ile 175.Alay komutanı Hacı Şükrü Beyin idaresinde oluşturulmuştur. Yörük Ali Efe,Demirci Mehmet Efe, Danişmentli İsmail Efe milli kuvvetlerin başında düşmana karşı çarpıştılar.
Batıdaki Yerel Cephelerin Kurtuluş Savaşı'ndaki Yeri
Yerel cephelerdeki direnişler Yunan işgaline karşı başlatılan ilk halk savaşlarıdır. Bu savaşlarda oluşturulan ordu birlikleri yanında bütün sivil halk yer almıştır Bu cephelerdeki savaşlar boyunca yapılan bütün masraflar bölge halkı tarafından karşılanmıştır. Batı Anadolu'da faaliyete geçen milli derneklerin girişimleri sonucu batıdaki Yunan zulmü ve katliamları dünyaya duyurulmuştur.
Düşmana karşı direnmenin giderek artması, bazı bölgelerde zafer sayılabilecek başarıların kazanılması, ulusal bilincin güçlenmesine yardımcı olmuştur. 1919 yılı Temmuz ve Ağustos aylarında Balıkesir ve Alaşehir ‘de toplanan Milli kongrelerle Batı Anadolu’daki Kuva-yi Milliye birliklerinin insan ve malzeme açısından desteklenmesine ve ortak bir cephe oluşturulmasına çalışılmıştır.
Sivas Kongresi'nden sonra;
Tüm yurttaki Kuva-i Milliye güçlerinin desteklenmesi kararı alınmış,
Batı Cephesi Kuva-i Milliye komutanlığına Ali Fuat Cebesoy atanmıştır.
Ali Fuat Paşa, Gediz Taarruzu'nda başarılı olamamış ve Yunan orduları Dumlupınar'a kadar ilerlemiştir. Çerkez Ehem'in baskıları ve Ali Fuat Paşa'nın etkisiz olması nedeniyle Ali Fuat Paşa Moskova Büyükelçiliği'ne atanmıştır.
Batı Cephesi ikiye ayrılmıştır. Albay İsmet Bey Batı Bölümü'ne, Albay Refet Bey ise Güney Bölümü'ne atanmıştır.
Yunan taarruzu karşısında Kuva-yı Milliye başarılı olamamıştır
Ordudan firarlar başlamış, İstiklal Mahkemeleri’nin çalışmaları ile firarlar sona erdirilmiştir. Düzenli ordunun kurulması ile Kuva-yıMilliye tamamen ortadan kaldırılmıştır. (8 Ekim 1920)
- Okuma Sayısı: Bu yazı 109236 defa okunmuştur.
