Soğuk Savaş Döneminde Ortadoğu'daki Gelişmeler Kısaca: Ortadoğu coğrafyası her dönem dünya siyasetinde önemli rol oynamıştır. Körfez Bölgesi, İran, Mısır, Türkiye ve Arap yarımadasını içine alan bu bölge II. Dünya Savaşı’ndan sonrada önemini korumuştur. Çünkü bölge; Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının bağlantı ve geçiş yeridir. Önemli hammadde kaynaklarının olduğu topraklardır. Üç önemli dinin kutsal mekânlarının olduğu yerdir. Soğuk Savaş döneminde bölgenin etkin güçleri Mısır, Suriye ve İsrail olurken dışarıdan ABD ve SSCB olmuştur.
İsrail'in Kuruluşu (1948)
I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı Devleti Mondros Ateşkes Antlaşması'yla bölgeden çekilmiştir. Bölge bundan sonra İngiliz egemenliği altına girmiştir. 1917’deki Balfour Bildirisi ile İngiltere Filistin üzerindeki Siyonist istekleri desteklemiş ve Yahudilere “Yurt" sözü vermiştir. İngilizlerin desteği ve Sovyetlerin Yahudileri kovmasıyla Yahudiler Filistin topraklarında yerleşmeye başlamışlardır.
1948’de Yahudi Ulusal Konseyi devleti ilan etmiş ancak bölge ülkeleri bunu kabul etmemişlerdir. İsrail ve Arap devletleri 1948, 1956, 1967, 1973 ve 1982’de savaşmışlar ve İsrail çoğunda ABD ve İngiltere’nin de desteği ile savaş
ı kazanmıştır.
Süveyş Krizi
1952’de Cemal Abdülnasır Mısır’da iktidara geldiğinde Süveyş Kanalı Batılı devletlerce kontrol edilen Kanal Şirketi’ndeydi. Bu kanal yoluyla Avrupalı devletler Körfez ülkelerinden petrol alıyordu. Ülkesini İsrail karşısında askeri açıdan güçlendirmek için SSCB’den silah alan Abdülnasır, ihtiyacı olan krediyi SSCB’den silah aldığı için ABD ve İngiltere’den sağlayamayınca Süveyş Kanalı’nı millileştirdiğini açıkladı.
Abdülnasır, Kanal Şirketi’nin hisselerinin değerini sahiplerine ödemeyeceğini açıkladıysa da İngiltere ile Fransa bunu kabul etmediler. 1956’da İsrail, İngiliz ve Fransız gizli ittifakının Mısır ordusunu yenerek Kanal Bölgesi'ni işgal etmesine hem ABD, hem de SSCB karşı çıktı. SSCB’nin Londra ve Paris’e atom bombası atma tehdidi karşısında İngiltere ve Fransa bölgeden çekildiler. ABD’nin bu kriz sırasında İngiltere ve Fransa'yı yalnız bırakmasının nedenleri ise; müttefikleri olan İngiltere ve Fransa'nın emperyalist politika izlemeleri, Doğu ve Batı blokları arasında bir savaşın çıkmasını istememesi ve bölgede Batı karşıtı akımların güçlenip Arapların SSCB'ye yanaşmasından endişe duymasıydı. Savaşın bitişiyle BM, Gazze şeridine ve Sina Yarımadası'na (Mısır - İsrail Savaşı çıkmasını önlemek için) Barış Gücü yerleştirmiştir. (Bu güç 1967’de bölgeden çekildi).
Kaynak: YGS – LYS Konu Anlatımlı Tarih Kitabı, sayfa 388.
- Okuma Sayısı: Bu yazı 10453 defa okunmuştur.
