Avrupa Birliği Yolunda Türkiye (Türkiye ve Avrupa Birliği Süreci): Avrupa’da birlik kurma düşüncesi, Avrupa ülkeleri arasında dayanışmayı ve barışı sağlamak arzusuyla ortaya çıktı. 1951’de altı Avrupa ülkesi (Almanya, Belçika, Hollanda, Fransa, İtalya ve Lüksemburg) kömür ve çelik üretimini birleştirerek Avrupa Kömür ve Çelik Birliğini kurdular. 1957’de Roma Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) kuruldu. Bu birlik, Avrupa ülkeleri arasında ekonomik iş birliğinin gelişmesini, gümrüklerin yavaş yavaş ortadan kaldırılmasını ve ortak dış ticaret tarifelerinin belirlenmesini öngörüyordu. AET’nin kısa zamanda gösterdiği ekonomik büyüme diğer Avrupa ülkelerini de topluluğa katılmaya yöneltti. Bu topluluk daha sonra üyeleri arasında siyasi bütünleşmeyi de öngören Avrupa Birliği (AB) adını aldı. İngiltere, İrlanda, Danimarka 1973’te AB’ye üye oldular. Bu ülkeleri Yunanistan (1981), İspanya ve Portekiz (1986) izledi. 1986’da imzalanan Avrupa Tek Senedi, iç sınırların ortadan kaldırıldığı bir Pazar oluşturdu ve birlik içindeki ekonomik iş birliğini güçlendirdi. 1992’de imzalanan ve 1 Ocak 1993’de yürürlüğe giren başka bir antlaşma ise birlik için tek para birimini (Euro) ve Avrupa vatandaşlığını öngörüyordu. AB, sorunlarına
rağmen pek çok ülkeyi çekmeye devam etmektedir. Avrupa Birliğinin genişleme politikası doğrultusunda üye sayısı artmış ve hâlen üyelik için bekleyen ülkeler bulunmaktadır. Türkiye’de AB’ye üye olmak isteyen ülkeler arasında yer almaktadır.
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Sürecinde Geçirdiği Aşamalar
- 31 Temmuz 1959 : Türkiye, AET’ye ortaklık için başvurdu.
- 12 Eylül 1963 : Türkiye ile AET’yi Gümrük Birliği’ne götürecek ve tam üyeliği sağlayacak olan Ortaklık Anlaşması (Ankara Anlaşması) imzalandı.
- 1 Aralık 1964 : Ankara Anlaşması yürürlüğe girdi.
- 23 Kasım 1970 : Gümrük Birliği’ne ilişkin kuralları içeren Katma Protokol Brüksel'de imzalandı.
- 1 Eylül 1971 : Katma Protokol'ün ticari hükümleri "Geçici Anlaşma" ile yürürlüğe konuldu. AB Türkiye’den ithal sanayi ürünlerine uyguladığı gümrük vergilerini ve miktar kısıtlamalarını –tekstil ürünleri hariç- kaldırdı.
- 11 Ekim 1978 : Türkiye, Dördüncü Beş Yıllık Plan süresince Gümrük Birliği yükümlülüklerinin dondurulması ve aynı dönem için yaklaşık 8 milyar dolarlık yardım yapılması talebinde bulundu.
- 22 Ocak 1982 : Avrupa Parlamentosu, Türkiye-AET Anlaşması’nın askıya alınmasını Konsey ve Komisyon’dan istedi, ilişkiler fiilen donduruldu.
- 16 Eylül 1986 : Türkiye-AET Ortaklık Konseyi toplandı. Böylece 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren dondurulmuş bulunan Türkiye-AET ilişkilerinin canlandırılması süreci başladı.
- 14 Nisan 1987 : Türkiye, AT (Avrupa Topluluğu)’ye, tam üye olmak üzere müracaat etti.
- 11-12 Aralık 1999 : Helsinki’de gerçekleştirilen Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı’nda Türkiye’ye adaylık statüsü tanındı.
- 8 Mart 2001 : AB Bakanlar Konseyi, Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi’ni kabul etti.
- 6 Ekim 2004 : İlerleme Raporu ve rapora bağlı tavsiye belgesi yayımlandı. Söz konusu belgelerde Türkiye’nin siyasi kriterleri gerekli ölçüde karşıladığı belirtilerek birliğe katılım müzakerelerinin başlatılması tavsiyesinde bulunuldu.
- 17 Aralık 2004 : AB devlet ve hükümet başkanları Zirve toplantısında Türkiye’nin siyasi kriterleri yeterli ölçüde yerine getirdiği belirtilmiş ve katılım müzakerelerine 3 Ekim 2005 tarihinde başlanmıştır.
AB’nin gelişme düzeyinin giderek yükselmesi, uluslararası politik sistemdeki ağırlığını ve etkinliğini de artırmaktadır. Türkiye’nin Batı dünyası içinde yer alması açısından Avrupa Birliğine tam üye olması ülkemizin, vazgeçilmez bir hedefi olarak kabul edilmiştir. Türkiye; AB’ye üye olduğu zaman tarım, hizmet ve emek yönünden zenginliğini AB ülkeleri ile paylaşacak ve bu paylaşım ülkemize ekonomik ve sosyal refah olarak geri dönecektir. Öte yandan Batının bilim ve teknolojisi ile bütünleşmemiz ülkemize önemli yararlar sağlayacaktır.
Kaynak: Açık Öğretim Okulları İçin T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 8 Ders Notu, Hazırlayan Mehmet BAĞCI, ÜNİTE 7, s 237
- Okuma Sayısı: Bu yazı 29082 defa okunmuştur.
