Cumhuriyetin İlanının Nedenleri ve Sonuçları: Saltanat kaldırılmış ve 13 Ekim 1923 tarihinde Ankara yeni kurulan Türk devletinin yeni başkenti olmuştu. Milletvekilleri arasındaki uyuşmazlıklar yeni hükümetin teşekkülü konusunda bazı sıkıntılara sebep oluyordu. Bu sebeplerle de bir hükümet krizi yaşanıyor, mevcut durum ise yeni bir hükümetin kurulmasını geciktiriyordu. Bu nedenlerden ötürü Yönetim şeklinin ve devlet başkanının bir an evvel belirlenip, olası bir kaos ortamının önüne geçmek isteyen Mustafa Kemal, 28 Ekim akşamı yakın arkadaşları ile bir araya gelerek Cumhuriyeti ilan etme kararını verdi ve 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edildi.
Cumhuriyetin ilan edilmesindeki asıl gaye; Türk milletinin çağdaş dünyanın ulaştığı seviyeye ulaşmasını sağlamak ve ulusal egemenliğin bir an önce kurumsallaşmasını temin etmektir.
Cumhuriyetin İlanının Nedenleri
1- 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatın kaldırılması sonucu ortaya çıkan devlet başkanlığı meselesini çözüme kavuşturmak.
2- Millet egemenliğini sağlamak ve demokrasiyi en iyi şekilde uygulayabilmek.
3- Yeni Türkiye devletinin yeni yönetim şeklini (rejimini) belirlemek ve bu alandaki tartışmaları sona erdirmek.
4- Meclis Hükümeti sisteminden ka
ynaklanan sorunları gidermek.
5- Yönetimdeki yetki ve sorumlulukları sahalarını tam ve kesin bir şekilde belirlemek.
Cumhuriyetin İlanının Sonuçları
1- Kurtuluş Savaşı’nın başından beri amaçlanan milli egemenliğin sağlanması yönünde en önemli aşamalardan biri daha kat edilmiştir.
2- Cumhuriyetin ilan edilmesi ile birlikte önemli bir siyasi bunalım da ortadan kalkmış ve yeni Türk devleti gerçek ismine ve sıfatına kavuşmuştur.
3- Yeni Türkiye devletinin yönetim şekli “Cumhuriyet” adıyla belirlenmiştir.
4- Mustafa Kemal Paşa oy birliği ile yeni Türkiye devletinin ilk Cumhurbaşkanı olmuş, böylece devlet başkanlığı sorunu ortadan kalkmıştır.
5- İlk Meclis Başkanı Fethi Okyar, ilk Başbakan ise İsmet İnönü olmuştur.
6- Hükümet kurma sistemi sil baştan değiştirilmiş, Meclis Hükümeti yerine Kabine Sistemi kabul görmüştür.
Mustafa Kemal, yeni kurulan cumhuriyet için hilafeti potansiyel bir tehlike olarak görmekteydi. Çünkü İnkılâp ve yönetim karşıtları, halifelik makamı etrafında toplanıp tehlikeli bir cephe meydana getirebilirlerdi. Laiklik temelleri üzerine kurulan cumhuriyetin halifelikle birlikte yürümesine imkân ve olanak bulunmamaktaydı. Bu sebeple 3 Mart 1924’te Halifelik kaldırılmıştır.
- Okuma Sayısı: Bu yazı 152540 defa okunmuştur.
