Paris Barış Konferansı ve Önemi: İtilaf Devletleri I. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra, yenilen devletlerin durumlarını görüşmek amacıyla, 18 Ocak 1919’da Paris’te bir toplantı düzenlediler. Konferansa galip devletlerden İngiltere, Fransa, Amerika, İtalya ve Japonya katıldı. Konferansta en etkili devletler İngiltere ve Fransa idi. Toplantıya katılan Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Wilson’un amacı, milletlerarası ilişkilerde devamlı barışı sağlayacak Milletler Cemiyetinin kurulmasıydı. Ancak İngiltere ve Fransa barıştan daha çok kendi çıkarlarını gerçekleştirebilecek yolu arama endişesindeydi. Konferans gündeminde iki sorun vardı. Bunlar; Avrupa’nın durumu ve sınırların çizilmesi, sömürgelerin ve Osmanlı Devleti’nin mirasının paylaşılması idi. Konferansa Yunanlılar, Araplar ve Ermeniler de katılarak Osmanlı Devleti’ni paylaşanlar arasında yer aldılar.
Bunda Yunanlıların İtilaf Devletleri’nin yanında savaşa katılması, savaş sırasında Ermenilerin Ruslara yardım etmesi etkili oldu. Bunlar arasında Yunanlılara verilecek topraklar büyük sorun oldu. İngiltere ve Fransa Yunanlıları yanlarında savaşa sokabilmek için İzmir ve Batı Anadolu’yu vermeyi vaad etmişlerdi. Halbuki aynı toprakları gizli a
nlaşmalardan Sen Jan Dö Morin ile İtalya’ya da söz vermişlerdi. Bu nedenle İtalya da aynı topraklar üzerinde hak iddia ediyordu.Konferansa katılan Yunanlılar sahte belgeler sunarak Ege Bölgesi’nde yaşayan halkın çoğunluğunun Rumlardan oluştuğunu ileri sürerek bütün Ege Adaları’nın, Trakya’nın ve Batı Anadolu’nun kendilerine verilmesini istediler. Tarihi gerçeklerle ilgisi olmayan bu iddialar İngilizler tarafından destekleniyordu. İtalya ve Yunanistan arasında yaşanan bu anlaşmazlıklarda Fransa da Yunanlıların yanında yer aldı.
İngiltere Batı Anadolu’nun bir bölümünün Yunanlılara verilmesini kendi çıkarları açısından uygun görüyordu. Çünkü Yunanistan bir Akdeniz ülkesi olursa, İngiltere’nin Akdeniz’den geçen yolları güvenli bir koruyucuya sahip olacak, bu konuda Yunanistan’ı istediği gibi kullanacaktı. Doğu Akdeniz ve Batı Anadolu’ya İtalya gibi güçlü ülkenin yerleşmesi İngiliz çıkarlarını tehlikeye sokuyordu. İngiltere ve Fransa’nın desteklediği Yunan isteklerine İtalya ve Amerika Birleşik Devletleri karşı çıkıyordu.Ancak Yunanlıların sahte belgelerinin etkisinde kalan Amerika Birleşik Devletleri de Yunanistan’ın yanında yer aldı. İzmir ve çevresi ile İstanbul önlerine kadar Doğu Trakya’nın Yunanistan’a verilmesi kararlaştırıldı. Bu durum İtalya’nın küsmesine ve İtilaf Devletleri arasında görüş ayrılığına sebep olmuştur.
Konferans sonucunda, Batı Akdeniz Bölgesi İtalyanlara bırakılmış, Yunanistan’ın İzmir’i işgal etmesi kararlaştırılmıştır. Ayrıca konferansta Milletler Cemiyetinin (Cemiyet-i Akvam) kurulması kabul edilmiş, Manda (himaye) sistemi benimsenerek Osmanlı toprakları buna göre yönetilmek üzere bölümlere ayrılmıştır. Bu doğrultuda, Arapların yaşadıkları topraklar İngiltere ve Fransa’ya bırakıldı. Buna göre Suriye ve Lübnan Fransız, Irak ve Filistin İngiliz mandasına bırakıldı. Doğu Anadolu’da Amerika mandasında bir Ermeni Devleti kurulması benimsendi. Batı Anadolu’da Yunanlılar, Anadolu’nun güneyinde ise İtalyanlar bulunacaktı.
Kaynak: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları (Açık Öğretim Lisesi- Meslekî Açık Öğretim Lisesi) İçin Hazırlanan 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 1 Ders Notları, Alim ÖZTÜRK, s 38, 2007
- Okuma Sayısı: Bu yazı 83054 defa okunmuştur.
