Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Önemli Maddeleri

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Önemli Maddeleri: 1. Osmanlı Devleti’nin egemenlik haklarını kısıtlayan hükümler;
- Çanakkale ve İstanbul Boğazları İtilaf Devletleri’ne açılacak; Karadeniz’e geçiş serbest olacak; Çanakkale ve Karadeniz istihkâmları İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir.
- İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit eden bir durum ortaya çıkarsa istedikleri bir stratejik noktayı işgal edebileceklerdir.( 7. madde)
- Ermenilere bırakılması düşünülen doğudaki altı ilde ( Erzurum, Van, Bitlis,
Diyarbakır, Elazığ ve Sivas) karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri bu bölgeleri de işgal edebileceklerdir (24. madde).
- Bütün haberleşme istasyonları ( telsiz, telgraf ve kablo ) İtilaf Devletleri tarafından
denetim altına alınacaktır.

2. Askeri hükümler;
- Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanması için gerekli olan birlikler dışında, Osmanlı orduları terhis edilecek, bütün savaş gemilerine, ordunun taşıt, araç, gereç, silah ve cephanesine el konulacaktır.
- Osmanlı Devleti’nin elindeki bütün savaş esirleri ( suçlu Ermeniler dahil ) serbest bırakılacak, buna karşılık Türk esirler, İtilaf Devletleri’nin denetiminde kalacaklardır.
- Trablus ve Bingazi’deki bütün

Türk subayları en yakın İtalyan garnizonuna; Hicaz, Yemen, Suriye ve Irak’ta bulunan askerî birlikler ise İtilaf Devletleri’ne teslim olacaklar. Öte yandan İran ve Kafkasya’ya giren Osmanlı birlikleri işgal ettikleri yerlerden derhal geri çekileceklerdir.

3. Ekonomik hükümler;
- Bütün liman ve tersanelerden İtilaf Devletleri yararlanabilecekler.
- İtilaf Devletleri kömür, akaryakıt ve benzeri maddelerini Türkiye’den temin edeceklerdir. ( Bu maddelerden hiçbiri ihraç olunmayacaktır.)
- Toros tünelleri, demiryolları, İtilaf Devletleri tarafından denetim altına alınacaktır. Antlaşmanın maddelerine bakıldığında çok ağır şartlar taşıdığı açıkça görülmektedir. Mondros Mütarekesi bir mütarekeden çok tam bir teslim oluş belgesidir. İtilaf Devletleri’nin Osmanlı topraklarını işgal etmesini kolaylaştırmıştır. Özellikle antlaşmanın 7. maddesi Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü fiilen ortadan kaldırmaktadır. Bu madde aynı zamanda İtilaf Devletleri’ne Anadolu’yu işgal etme hakkını da tanıyordu. Nitekim İtilaf Devletleri barış antlaşmasını beklemeden bu maddeye dayanarak Türk topraklarını işgal etmeye başladılar. Antlaşmanın 24. Maddesi de ileride kurulması tasarlanan Ermeni Devleti’ne zemin hazırlamaktadır.

Kaynak: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları (Açık Öğretim Lisesi- Meslekî Açık Öğretim Lisesi) İçin Hazırlanan 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 1 Ders Notları, Alim ÖZTÜRK, s 34, 2007

- Okuma Sayısı: Bu yazı 70964 defa okunmuştur.