Kurtuluş Savaşı’nın Sanat ve Edebiyat Eserlerimize Yansıması - II: Millî Mücadele yıllarında Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen vatansever kalemler dergi ve gazetelerde Anadolu hareketinin sesini ve sözünü duyuran yazıları ile Türk milletine güç ve ilham verdiler. Mustafa Kemal daha Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık aşamasında millî bir basının oluşmasına büyük önem vermiştir. Ona göre: “Söz, bir gazeteye veya bir kitaba geçerse düşünce saptanmış olur, bütün dünyada okunur ve böylelikle gelecek kuşaklara aktarılır. Saptanan ve hızlı bir biçimde yayılan düşünceler, bütün insanlığın ilerlemesine ve tarihe büyük hizmetler verirdi.” Dönemin şair ve yazarları Türk milletinin bağımsızlık ve vatan sevgisi uğruna sergiledikleri büyük fedakârlıkları anlatan yazılarla gerçekten de tarihe kayıtlar düştüler.
Onlar ayrıca yazdıkları eserlerle cumhuriyet kuşağına halkını sevme ve Millî Mücadele’ye bağlanma yolunda rehberlik etmişlerdir. Bu yazarlar içinde Halide Edip Adıvar, Falih Rıfkı Atay ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu özel bir yere sahiptir. Halide Edip, Kurtuluş Savaşı üzerine yazılan romanların ilki ve hâlâ en değerlilerinden biri olan Ateşten Gömlek adlı eserini 1922’de kaleme almıştır. Eserinde; Izmir’in işgali s
ırasında eşini ve çocuğunu kaybeden Ayşe’nin önce İstanbul’a gelişini, ardından da Anadolu’ya geçerek Kuvva-yı Milliye’ye katılışını anlatmaktadır. Bir yanda Yunan işgali ve mezalimi diğer yanda Bolu, Düzce ve Adapazarı ayaklanmaları tarihî gerçeklerle okuyucuya aktarılmıştır. Ayrıca Halide Edip Kurtuluş Savaşı yıllarında onbaşı, çavuş, başçavuş, rütbelerinde ordu hizmetinde çalıştığı dönemde yaşadıklarını Türk’ün Ateşle Imtihanı adlı anı kitabında anlatmıştır.
İkdam ve Akşam’da yazdığı makale ve hikâyelerle Millî Mücadele’yi destekleyen Yakup Kadri de Anadolu’ya, Mustafa Kemal’in yanına gelerek TBMM üyeliği ile bizzat Millî Mücadele’nin içinde bulundu. O, Sakarya Savaşı’ndan sonra Yunan ordusunun yakıp yıktığı bölgelerle Yunan Mezalimini Tetkik Heyeti ile birlikte yaptığı incelemelerinde gördüklerini Düşmanın Yaktığı Köyler Ahalisine adını taşıyan hikâye ve makalelerle anlattı. Yine 1932’de yayımladığı Yaban adlı romanında bir Anadolu köyü üzerinden Millî Mücadele yıllarını anlatmıştır. Falih Rıfkı ise birkaç arkadaşı ile birlikte kurduğu Akşam gazetesinde Kurtuluş Savaşı aleyhinde olanlara karşı şiddetli bir mücadeleye girişti. O da Anadolu’ya geçerek Mustafa Kemal’in yanında yer aldı. Cumhuriyet devri ile ilgili anılarını kaleme aldığı Çankaya’yı 1961’de yayımladı.
Kurtuluş Savaşı’nın başarıyla sonuçlanmasında büyük katkıları olan komutanlar da yaşananları sonradan kaleme almışlardır. Bunlardan en önemlileri: Atatürk’ten Anılar, “Kemal Arıburnu”, Istiklal Harbimiz, “Kâzım Karabekir”, Millî Mücadele Hatıraları, “Ali Fuat Cebesoy” olmuştur. Unutulmamalı ki Millî Mücadele’yi anlatan eserlerden bizzat Mustafa Kemal’in yazdığı Nutuk ile Atatürk’ün Söylev ve Demeçler’i hem tarihî hem de edebî değeri yüksek yapıtlar arasındadır.
Kurtuluş Savaşı ortamı ressamların tuvallerine de yansımıştır. Onlar yaptıkları resimlerle savaşın hüznünü, yıkıcılığını yansıtmakla kalmamış, savaşın ne zor şartlarda kazanıldığını da belgelemişlerdir. Bu konuda Ruhi Arel, Üsküdarlı Cevat, Ali Sami Boyar, Arif Kaptan, Hikmet Onat, Nejat Çelik, Ercüment Kalmık, Halil Dikmen, Cemal Tollu, Ali Çelebi, Zeki Kocamemi, İbrahim Çallı, Sami Yetik gibi sanatçılar tarzları farklı olsa da aynı duygularla hareket etmiş ressamlarımızdır.
Millî Mücadele heykel sanatçılarına da ilham olmuş, onlar da yaptıkları heykel ve kabartmalarla Kurtuluş Savaşı’nı eserlerine yansıtmışlardır. Özellikle Zühtü Müridoğlu, Nusret Suman, Hüseyin Özkan ve İlhan Koman Anıtkabir kabartma ve rölyeflerinde Kurtuluş Savaşı’nı işlemişlerdir.
Kaynak: TC Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Devlet Kitapları, 1. Baskı, s. 64, 2011
- Okuma Sayısı: Bu yazı 71954 defa okunmuştur.
