Atatürk'e Karşı Yapılan Suikastlar

Atatürk'e Karşı Yapılan Suikastlar: Devletimiz, çok zor şartlar altında, zorlu aşamalardan sonra kurulmuştur. Kuruluşun en önemli aktörü tabi ki; Mustafa Kemal Atatürk’tür. İç ve dış düşmanlar, bu kuruluşu engellemek için ellerinden geleni yapmışlardır. İşte bu engelleme yöntemlerinden en önemli adımlarından biri Mustafa Kemal’e suikastler düzenlemek olmuştur. Bunlar:

• Koçigiri Ayaklanması (1919-1921) sırasında bölgede bulunan Dersim Kürtlerinin Çardaklı Boğazında hazırladıkları suikast planı, önceden haber alınarak etkisiz hale getirilmiştir.
• Mustafa Kemal’in samsun’a çıkmasından sonra, Samsun-Kavak yolunda 12 Rum tarafından Mustafa Kemal’in konvoyuna pusu kurulmuş, çıkan çatışmada konvoydan üç kişi ölmüş, fakat Mustafa Kemal’in önlem olarak konvoyu 2 km arkadan takip ediyor olması hayatının kurtulmasını sağlamıştır.
• Temsil heyeti Ankara’ya gelmeden önce, ingilizlerin ve istanbul’un ortak hazırladıkları suikast planının Ankara merkez komutanı abdülkadir bey tarafından bozulmasıdır.(­heyet başkanı, Mustafa Kemal)
• Yine temsil heyetinin Ankara’ya gelmesinden önce İstanbul’dan gelen yabancı uyruklu bir bayanın Ankara garında şüpheli davranışları sonucu yakalnıp, sorgulanm

asıyla bir suikast planının ortaya çıkarılmasıdır.
• Temsil Heyeti Ankara’da iken, İngilizlerce gönderilen 3 Rum’un tren istasyonunda şüpheli hareketlerinin dikkat çekmesi, yakalanıp sorgulanmaları­ Mustafa Kemal’i öldürmeye geldiklerini itiraf etmeleridir. (komutan Nuri Bey, sorgulama sırasında; Mustafa Kemal’i öldürmeye geldik diyen Rum’u sinirlenerek bir yumrukla öldürmesi olayın bir diğer ilginç yanıdır)
• İngilizlerin en iyi casuslarından sayılan Hintli Mustafa Sagir’in Afgan temsilcisi sıfatıyla ülkemize gelip, Mustafa Kemal’in huzuruna kadar çıkması.fakat Sagir’in gizli yazışmalarının Teşkilat-ı Mahsusaca çözülmesiyle suikast planının ortaya çıkarılması ve M. Sagir’in tutuklanıp idam edilmesidir.
• Çerkez Ethem’in düzenli orduya katılmak istememesi oluşan gergin ortamda, Ethem in Mustafa Kemal’i öldürmeye gitmesi fakat sıkı güvenlik önlemlerinden dolayı vazgeçmesidir.
• Yine Çerkez Ethem’in adamlarının Ankara’da meclis yolunda pusu kurmaları fakat becerememeleridir.
• 1926 yılında gerçekleşen ve ittihatçıların karıştığı İzmir suikastı girişimidir.
• Teşkilat-ı Mahsusa fedaisi Hacı Sami’nin Atina’daki Çerkez komitası tarafından Mustafa Kemal’i öldürmesi için tutulması.fakat Kuşadası’na çıkan hacı Sami’nin yörüklere sataşması ve jandarmayla girdiği çatışmada öldürülmesidir.
• Esnaf odası başkanı ile kayıkçı ali Osmanlı'nın, Osmanlıyı yeniden kurmak için Mustafa Kemal’i öldürmeyi planlamaları ve durumun ortaya çıkarılmasıyla tutuklanmaları­dır.
• Mustafa Kemal’in korumalarında Topal Osmanlı'nın, mecliste Mustafa Kemal’e karşı çıkan ıı. grub lideri Ali şükrüyü öldürmesi.Topal Osman bu yüzden suçlanınca da 10 adamıyla Mustafa Kemal’in köşküne saldırması ve çıkan çatışmada öldürülmeleridir.­(M.Kemal’in önceden haberi vardı)
• Giritli bir kişinin İzmir’de iken köşke çıkıp Mustafa Kemal ile görüşmek istemesi.görüşme başlamadan elindeki el bombasını kullanması, latife hanımın yaralanmasıdır.­(ata’ya bir şey olmamıştır-olay trük basınında sansüre uğramış, yabancı basın aynen geçmiştir)
• Sovyet hükumeti destekli komünist bir ermeni çetesinin Beyoğlu’ndaki bir otele ziyaret edeceğini öğrendikleri Mustafa Kemal’e suikast hazırlamaları.­planın polis tarafından öğrenilmesi ve çıkan çatışmada üç ermenin de öldürülmesidir.
• Yunanistan’daki ermeni komitacıların iki suikastçiyi Ankara’ya göndermeleri suikastçilerden Mercan Manukyan’ın trende giderken boş boğaz davranıp tanıştığı Musa isimli Türkle sohbet ederken üstü kapalı plandan bahsetmesi ve tutuklanmasıdır.
• Osmanlı şehzadelerinden Abdülaziz’in yeğeni prens Sami’nin Osmanlıyı yeniden kurmak için İngiliz ve Fransızlarla ortak plan hazırlamaları fakat uygulanamamasıdır.
• Avusturya istihbaratının kayıtlarında yer alan 1933 de iki türk ve iki ermeninin önce dışişleri bakanı Tevfik Rüştü Aras’ı sonra da onun cenazesinde Mustafa Kemal’i öldürmeyi planlamalarıdır.

Haziran 1926 İzmir Suikastı ve İzmir Suikastlar Davası

İzmir Suikasti Haziran 1926'da yurt gezileri kapsamında bulunduğu İzmir kentinde Mustafa Kemal'e karşı yapılması tasarlanmış bir suikast girişimidir. Suikast gerçekleşmeden önce ortaya çıkarılmış suçlu görülen çok sayıda kişi idam veya hapis cezasıyla cezalandırılmıştır.

Suikast girişimi 15 Haziran 1926 günü Mustafa Kemal Balıkesir’deyken İzmir’de Giritli Şevki adlı bir motorcunun doğrudan dönemin İzmir Valisi Kazım Dirik'e ulaşması ve ihbarıyla ortaya çıktı. Suikastçiler İzmir Kemeraltı çarşısının ana caddesine (günümüzdeki adı "Anafartalar Caddesi" o dönemdeki adı -caddedeki Mevlevi dergâhı nedeniyle- "Mevleviler Sokağı") bakan bir otelin penceresinden Mustafa Kemal Paşa gezi programı üzere caddeden geçerken ateş açmayı planlıyorlardı.

İhbara göre suikastçilerin arasında Ziya Hurşit Gürcü Yusuf Laz İsmail ve Çopur Hilmi vardı. Yaptıkları plana göre bu kişiler Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'i İzmir'e ziyarete geldiğinde Kemeraltı Karakolu önünde ateş ederek öldürecekler kargaşadan yararlanarak Yemiş çarşısında bekleyen bir arabayla Giritli Şevki Bey'in rıhtımda bekleyen motoruna gidecekler motora binip Sakız adasına kaçacaklardı. Fakat son anda Şevki Bey'in pişmanlık duyarak suikastçıları ihbar etmesi sonucu suikast girişimi ortaya çıkmış oluyordu.

Olayın ardından silahlı ve bombalı olarak İzmir’de yakalan Ziya Hurşit’in açıklamaları doğrultusunda çok sayıda kişi gözaltına alındı ve hemen bir İstiklal Mahkemesi kuruldu. Yargılananlar arasında Kâzım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele Bekir Sami Bey, Cafer Tayyar Eğilmez, Vasıf Karakol gibi Kurtuluş Savaşı’nın önde gelen isimleri de vardı. Bu ünlü kişilerin çoğu beraat etti. Ancak İttihat Terakki Cemiyeti’nin önde gelen bazı isimleri suikastla ilgili bulunarak idam edildi.

O gece ve ertesi gün İstanbul ve İzmir'de yapılan tutuklamalarda Ziya Hurşit, Gürcü Yusuf, Laz İsmail ve Çopur Hilmi yakalandılar. Suikastın arkasında kapatılmış Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın içindeki bir grup olduğu sonucuna varıldı. Partinin kurucuları olan Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele ve Adnan Adıvar gibi Kurtuluş Savaşı'nın ünlü isimleri suikastın diğer sanıklarıyla birlikte İzmir İstiklal Mahkemesi’nde yargılandılar.

Mahkeme Ziya Hurşit ve arkadaşlarını idam cezasına çarptırdı. 14 Temmuz 1926'da 14 kişinin idam cezası infaz edildi. Suikast girişiminden sonra 1 ay gibi kısa bir süre içinde yıldırım hızıyla yargılanma tamamlanmış ve idam cezaları infaz edilmiş oluyordu. Kurtuluş Savaşı'nın önderlerinden biri olan ve o sırada yurt dışında bulunan Rauf Orbay gıyabında 10 yıl hapis cezası aldı. Terakkiperver Partisi'nin yargılanan diğer üyeleri her ne kadar mahkeme tarafından aklandılarsa da bir çoğu uzun bir süre kuşku altında kaldılar. Hükümet görevlerinden dışlandılar. Çoğu 10 yıl süreyle siyasi yaşamdan uzak kaldı.

18 Haziran 1926 Mustafa Kemal Paşa suikast girişimi hakkında Anadolu Ajansı’na verdiği demeci şu cümleyle bitirdi: Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.

- Okuma Sayısı: Bu yazı 48469 defa okunmuştur.