Çanakkale Cephesi’nin Açılma Sebepleri - Nedenleri: Rusya, savaşa girdikten sonra Doğu Avrupa’da yenilgilere uğrayarak zor duruma düştü. Rusya’ya yardım etmek isteyen İngilizler ve Fransızlar Alman donanmasının varlığından dolayı Baltık Denizi üzerinden yardım gönderemiyorlardı. Onlar için tek yol İstanbul ve Çanakkale Boğazları’ndan geçiyordu.
- İtilaf Devletleri’ne göre; Boğazlar ve İstanbul alınır, Osmanlı Devleti savaş dışı bırakılırsa Trakya üzerinden yeni bir cephe açılabilirdi. Bundan daha önemlisi Boğazlar üzerinden Rusya’ya malzeme yardımı yapılarak, Almanlara karşı direnmesi sağlanabilirdi. Ayrıca bu plan ile Süveyş Kanalı ve Hindistan yolu üzerindeki Osmanlı baskısı kalkacak, Balkan devletlerinin İttifak Devletleri yanında yer almaları önlenecekti.
- İngiltere ve Fransa anlaşarak çok yönlü olan bu planı uygulamak için oluşturdukları donanma ile taarruza geçtiler. Önce 19 Şubat 1915’te Çanakkale’nin dış tabyaları topa tutuldu. Ayrıca karaya asker çıkardılar. 18 Mart 1915’te Boğazı geçmeye çalışan İngiliz-Fransız ortak donanması ağır kayıplara uğrayarak geri çekildiler. Nusret mayın gemisinin döktüğü mayınlar ve topçu ateşleriyle İngiliz ve Fransız donanması yedi zırhlısını kaybet
miştir. Düşman donanması çok miktarda asker ve gemi kaybına uğrayarak 18 Mart 1915 tarihinde geri çekilmek zorunda kalmıştır. Böylece Çanakkale Savaşlarının deniz savaşı kısmı kapanmıştır.
- Çanakkale Boğazı’nı gemilerle geçemeyen düşman, Gelibolu Yarımadası’nı işgal ederek Boğazlara hakim olmak için boğazın her iki yakasına çıkarma yapmayı düşündüler. Bunun için İngilizler 25 Nisan 1915’de Gelibolu’ya, Fransızlar ise Kumkale’ye asker çıkardılar. Bu iki kısımda meydana gelen çarpışmaların kilit ismi genç tümen komutanı Mustafa Kemal’dir (Resim 5). Üstün düşman kuvvetlerine karşı Anafartalar’da Arı burnu’nda, Conkbayırı’nda kazandığı savaşlar, Gelibolu Yarımadası’nın düşman eline geçmesini önledi. Mustafa Kemal’in askeri dehası bu çarpışmalarda daha iyi anlaşıldı. Böylece İstanbul ve Çanakkale Boğazını düşmanlar ele geçirememişlerdir. Kara savaşlarında da başarılı olamayan İngilizler ve Fransızlar Gelibolu Yarımadası’nı 9 Ocak 1916’da tamamen boşaltmışlardır.
Kaynak: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları (Açık Öğretim Lisesi- Meslekî Açık Öğretim Lisesi) İçin Hazırlanan 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 1 Ders Notları, Alim ÖZTÜRK, s 21, 2007
- Okuma Sayısı: Bu yazı 35271 defa okunmuştur.
aslıhan diyor ki:
aslıhan