Sadabat Paktı: I. Dünya Savaşı’nın arkasından kurulan düzen Avrupa’da yerini rekabet ve uyuşmazlıklara bırakmıştır. Mağlup devletler bu yeni düzeni yıkmak konusundakiisteklerini uygulamaya koymuşlardır. Savaşın arkasından kurulan düzenden memnunolmayan İtalya Habeşistan’ı işgal etmiştir (1935). İtalya’nın Habeşistan’ı işgali ile Doğu Akdeniz’de ortaya çıkan İtalyan tehdidi Orta Doğu’nun güvenliğini de tehlikeye sokmuştur. Bu durum Türkiye’yi bir yandan İngiltere’ye bağlanmaya götürmüş, öte yandan Orta Doğu devletleriyle işbirliği yapmak ve bazı savunma tedbirleri almak zorunda bırakmıştır.
Sadabat Paktı’nın İmzalanmasına Hangi Devlet Sebep Olmuştur?
Orta Doğu’ya yönelen İtalyan tehlikesine karşı bir savunma sistemi kurmak, Orta Doğu’nun güvenliği için zorunlu görünüyordu. Bu çerçevede Orta Doğu devletlerinden İran’ın girişimi ile Cenevre’de 2 Ekim 1935’de Türkiye, İran ve Irak arasında üçlü bir antlaşma yapıldı. Fakat bu anlaşmayı uygulamak hemen mümkün olmadı. Çünkü İran ile Irak’ın Türkiye ile de İran’ın sınır meseleleri bulunmaktaydı. Ancak İtalya’nın aldığı sert tutum ve Habeşistan’ın işgali bu devletleri birbirine yaklaşt
ırdı. Bunun
sonucunda aralarındaki anlaşmazlıklar ortadan kalkmış oldu. Bu da İtalyan tehlikesine karşı Orta Doğu’nun güvenliğini sağlamayı amaçlayan Sadabat Paktı’nın imzalanmasına imkan verdi.
Sadabat Paktı’na İmza Atan Devletler ve Sadabat Paktı’nda Alınan Kararlar
8 Temmuz 1937’de Tahran’da Sadabat Sarayı’nda Türkiye, İran, Afganistan ve Irak arasında Sadabat Paktı adını alan antlaşma imzalandı. Bu antlaşma ile taraflar,
- Aralarındaki dostluk ilişkilerini devam ettirmeyi,
- Milletler Cemiyetine bağlı kalmayı,
- Birbirlerinin iç işlerine karışmamayı,
- Ortak sınırlarına saygı göstermeyi,
- Ortak çıkarlarını ilgilendiren meselelerde birbirlerine danışmayı,
- Birbirlerine karşı saldırı hareketine girişmemeyi ve saldırı amacı taşıyan siyasi
oluşumlara katılmamayı kabul etmişlerdir.
Sadabat Paktı Hangi Ülkeler Arasında İmzalanmıştır ve Sadabat Paktı’nın İmzalanma Sebebi Nedir?
Sadabat Paktı Yakın Doğu’da barış ve güvenliği sağlamak, bu suretle dünya barışına yardımcı olmak amacıyla imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Asya ve Afrika’da genişlemek isteyen İtalya’nın emperyalist (sömürgecilik) emellerine engel olmak amacı güdülmüştür. Türkiye açısından “ Yurtta barış, dünyada barış” ilkesi doğrultusunda bir girişimdir. Türkiye bu pakt ile doğu sınırlarını güvenlik altına almıştır.
Kaynak: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları (Açık Öğretim Lisesi- Meslekî Açık Öğretim Lisesi) İçin Hazırlanan 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 2 Ders Notları, Alim ÖZTÜRK, s 83, 2007
- Okuma Sayısı: Bu yazı 83520 defa okunmuştur.
