Atatürk Döneminde Milli (Ulusal) Dış politika: Bir devletin diğer devletlerle ilişkilerinde göz önünde tuttuğu ilkeler, kuşkusuz ki o devletin dış siyasetini belirler. İşte bu açıdan bakıldığında Atatürkçü düşünce sitemi, devletin tamamen ulusal bir dış politika izlemesini esas alır. Türkiye’ Cumhuriyeti Devleti’nin güvenliğini ve ulusal menfaatlerini korumayı amaç kılan, aynı zamanda hiçbir milletin aleyhine olmayan bir barışı, daima temel kaide olarak kabul eder. Bu belirtilenler Atatürk dönemi ulusal dış politikanın özünü ifade etmektedir. Bir de Atatürkçü düşünce sisteminde, millî dış politikanın ilkeleri vardır.
Atatürkçü düşüncede, millî dış politikanın başlıca ilkelerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bağımsızlığımızı her şeyin üstünde kabul etmek,
- Her şeyden önce millî gücümüzden kuvvet almak,
- Millî sınırlarımız içinde kalan bir politika izlemek,
- Gerçekleştiremeyeceğimiz emeller peşinde asla koşmamak,
- Milletlerarası ilişkilerde, eşitliğe dayalı karşılıklı dostluklar ve ittifaklar kurmak,
- Millî politikayı sürdürürken her zaman iç teşkilatı ve kamuoyunu dikkate almak,
- Diğer devletlerin iç siyasetlerinden ve yönetim sistemlerinden etkilenmemek,
- D
ış siyaset ve diplomaside bilim ve teknolojiyi rehber olarak kullanmak,
- Dünyadaki gelişmeleri devamlı göz önünde tutmak,
Atatürk, dış politikada, bağımsızlığa saygı ve devletlerin eşitliği prensibinden hiç taviz vermemiştir. O, Türkiye’nin komşuları ile birlikte geçmişin kötü hatıralarını unutarak barış içinde yaşamayı bu politikanın temeli yapmıştır. Bu düşüncenin en güzel örneklerini de Türkiye’nin doğusundaki komşularıyla Sadabat Paktı, batısındaki komşularıyla da Balkan Antantı çalışmalarını hayata yaparak göstermiştir. Atatürk, Lozan Barış Antlaşması ile millî sınırlarımızı çizdikten sonra “Yurtta barış, dünyada barış” özdeyişi ile Türkiye Cumhuriyeti’nin izleyeceği dış politikanın da yolunu çizmiştir.
Bu doğrultuda her zaman komşuları ile iyi geçinmek, kimseden toprak talep etmemek ve kimseye toprak vermemek yolunu seçmiş olan Türkiye, komşuları ile iyi ilişkiler kurmak istemiştir. Bunun içinde komşuları ile dostluk ve yerine göre bağlaşma adını verdiğimiz ittifak anlaşmaları imzalamaktan geri durmamıştır. Ortaya çıkan dış siyaset sorunlarını her zaman uluslararası kuruluşlar aracılığı ile ve barışçı yöntemlerle çözümlemiştir. Ayrıca Atatürk döneminde, dış politikada diğer devletlerin iç işlerine müdahale etmemek ve iç işlerimize karışılmasını engellemek temel ilke olarak kabul edilmiştir. Uluslararası barışı sağlamayı amaçlayan kuruluşlar desteklenmiş ve bunlara katılmak için de çaba harcanmıştır.Türkiye Cumhuriyeti’nin Atatürk dönemi dış siyasetinde ağırlıklı olarak Lozan Antlaşması’ndan kalan sorunlar çözümlenmeye çalışılmıştır. Ulusal egemenliğimizi zedeleyen ve iç işlerimize karışmaya neden olan konularla ilgilenilmiştir.
Kaynak: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları (Açık Öğretim Lisesi- Meslekî Açık Öğretim Lisesi) İçin Hazırlanan 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 2 Ders Notları, Alim ÖZTÜRK, s 73, 2007
- Okuma Sayısı: Bu yazı 25586 defa okunmuştur.
